TSUE: konsument nie może być obciążany kosztami po unieważnieniu umowy kredytu

TSUE koszty postępowania konsumenta po nieważności umowy kredytu – pod tą frazą już wkrótce będą wyszukiwane skutki jednego z najważniejszych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE z punktu widzenia frankowiczów i wszystkich klientów banków. W wyroku z 27 listopada 2025 r. w sprawie C-746/24 [Gryczara] Trybunał jasno przesądził, że bank nie może przerzucać na konsumenta wysokich kosztów sądowych po unieważnieniu umowy zawierającej klauzule abuzywne.

Spór dotyczył relacji między konsumentem a Bank Millennium i ma ogromne znaczenie praktyczne dla tysięcy podobnych postępowań w Polsce.

Czego dotyczyła sprawa C-746/24?

Sprawa rozpoczęła się od tego, że konsument zawarł w 2008 r. kredyt indeksowany do CHF. Po kilku latach:

sąd stwierdził nieważność umowy z powodu klauzul abuzywnych,
zasądził zwrot świadczeń na rzecz konsumenta,
następnie – już po prawomocnym wyroku – bank wytoczył odrębne powództwo o zwrot kapitału kredytu.

Właśnie w tym drugim postępowaniu bank zażądał nie tylko zwrotu kapitału, ale również kilkudziesięciu tysięcy złotych kosztów sądowych, liczonych według opłaty proporcjonalnej 5% od wartości przedmiotu sporu.

Sąd krajowy – Sąd Okręgowy w Warszawie – powziął wątpliwość, czy taki system kosztów jest zgodny z prawem Unii i skierował pytanie do Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Co dokładnie orzekł TSUE?

Trybunał jednoznacznie stwierdził, że:

prawo Unii sprzeciwia się regulacjom, które pozwalają obciążać konsumenta bardzo wysokimi kosztami sądowymi w sprawie wytoczonej przez bank po unieważnieniu umowy zawierającej nieuczciwe warunki.

TSUE powołał się na:

art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 – bezskuteczność klauzul abuzywnych,
art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 – obowiązek skutecznej ochrony konsumenta,
zasadę skuteczności prawa UE (effet utile).

Zdaniem Trybunału koszty na poziomie kilku lub kilkunastu tysięcy złotych mogą realnie zniechęcać konsumentów do obrony ich praw, co jest sprzeczne z celem dyrektywy.

Dlaczego to orzeczenie jest tak ważne dla kredytobiorców?

Wyrok C-746/24 rozwiązuje jeden z największych problemów praktycznych po unieważnieniu umowy kredytu:

✅ 1. Koniec „straszaka kosztowego” stosowanego przez banki

Do tej pory banki często groziły klientom:

pozwem o zwrot kapitału,
ogromnymi kosztami sądowymi,
ryzykiem finansowym sięgającym kilkunastu tysięcy złotych.

TSUE jasno wskazał, że taki mechanizm narusza prawo UE.

✅ 2. Ochrona także wtedy, gdy konsument występuje jako pozwany

Trybunał podkreślił, że skuteczna ochrona obejmuje również sytuację, gdy:

konsument już wygrał sprawę o nieważność umowy,
a bank następnie pozywa go o zwrot kapitału.

Nie wolno wówczas stosować rozwiązań, które czynią obronę konsumenta nadmiernie ryzykowną finansowo.

✅ 3. Wzmocnienie pozycji procesowej frankowiczów

Orzeczenie to stanowi kolejny silny argument przeciwko:

żądaniom banków o „karne” koszty,
próbom wywierania presji finansowej po przegranych sprawach o nieważność.

Jak wyrok TSUE wpływa na polskie sądy?

TSUE podkreślił, że:

system kosztów procesowych należy do autonomii państw,
ale musi być interpretowany w zgodzie z prawem UE,
sądy krajowe mają obowiązek stosować wykładnię prounijną, nawet poprzez elastyczne użycie przepisów o słuszności i wyjątkach od zasady „przegrywający płaci”.

W praktyce oznacza to, że polskie sądy powinny ograniczać lub całkowicie znosić obciążenie kosztami konsumentów w takich sprawach, jeżeli ich wysokość byłaby nieproporcjonalna.

Co to oznacza dla osób, które mają unieważnioną umowę kredytu?

Jeśli masz już wyrok stwierdzający nieważność umowy, a bank:

grozi pozwem o zwrot kapitału,
straszy wysokimi kosztami sądowymi,
żąda zapłaty opłat liczonych procentowo,

to wyrok TSUE C-746/24 daje silną podstawę do obrony. Ryzyko ponoszenia drastycznych kosztów zostało poważnie ograniczone na poziomie prawa unijnego.

Znaczenie wyroku nie tylko dla kredytów CHF

Choć sprawa dotyczyła kredytu frankowego, skutki wyroku mogą mieć zastosowanie także do:

kredytów złotowych z wadliwymi klauzulami,
umów zawierających klauzule abuzywne w innych sektorach finansowych,
spraw o sankcję kredytu darmowego,
sporów dotyczących nienależnych świadczeń.

Mechanizm ochronny wynika wprost z dyrektywy 93/13, a nie tylko z charakteru kredytu walutowego.

Podsumowanie – co przesądził TSUE w sprawie Gryczara (C-746/24)?

✔ bank nie może skutecznie przerzucać nieproporcjonalnie wysokich kosztów procesu na konsumenta,
✔ ochrona działa także wtedy, gdy to bank pozywa po unieważnieniu umowy,
✔ system opłat sądowych nie może zniechęcać do korzystania z praw konsumenckich,
✔ polskie sądy mają obowiązek stosować wykładnię zgodną z prawem UE.

To jeden z najważniejszych wyroków TSUE dla wszystkich, którzy walczą z bankami po unieważnieniu umów kredytowych.

Bezpłatna analiza Twojej umowy – sprawdź swoją sytuację

Jeżeli:

posiadasz unieważnioną umowę kredytu,
bank wytoczył Ci lub planuje wytoczyć powództwo o zwrot kapitału,
obawiasz się kosztów sądowych,

👉 skontaktuj się z kancelarią MK Adwokaci.

Przeprowadzimy bezpłatną analizę Twojej sytuacji, ocenimy ryzyka i zaproponujemy najbezpieczniejszą strategię procesową w świetle aktualnego orzecznictwa TSUE.