Często zdarza się, że spadkobiercy decydują się na odrzucenie spadku z uwagi na fakt, iż znajdują się w nim same długi.

Odrzucenie spadku przez spadkobiercę powoduje, iż na jego miejsce wchodzą jego spadkobiercy, czyli np. dzieci.

Chcąc zapobiec odziedziczeniu przez małoletnie dziecko długów spadkodawcy, konieczne jest złożenie w jego imieniu oświadczenia o odrzuceniu spadku (dziecko, które ukończyło 18 lat składa oświadczenie samodzielnie).

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego, i dlatego też,
z uwagi na treść przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, na złożenie w/w oświadczenia konieczna jest zgoda sądu rodzinnego.

Wniosek składa się do sądu rejonowego (wydziału rodzinnego i nieletnich), w rejonie którego znajduje się miejsce zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską – czyli miejsce zamieszkania rodziców, albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska, lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Co do zasady, sąd wyrazi zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, jeżeli uzna, iż leży to w jego interesie.

Oznacza to, iż składając wniosek trzeba wykazać, że długi spadkowe przekraczają aktywa i de facto małoletnie dziecko nic nie odziedziczy, a dodatkowo zobowiązane będzie do spłaty czyjegoś zadłużenia. Aby należycie uargumentować fakt istnienia długów spadkowych, do wniosku należałoby dołączyć: wyroki sądowe, nakazy zapłaty, umowy kredytowe, wezwania do zapłaty, pisma od komorników, windykatorów i wierzycieli, z których wynika, że spadkobierca był zadłużony. W przypadku braku takich dokumentów, można zawnioskować, aby sąd zwrócił się do firm, banków i komorników o udzielenie stosownych informacji o zadłużeniu.

Ile mamy czasu na złożenie wniosku do sądu opiekuńczego?

Wniosek do sądu opiekuńczego o udzielenie zgody na odrzucenie spadku należy złożyć przed upływem 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania małoletniego do spadku.

Kiedy małoletni dowiaduje się o tytule swojego powołania do spadku? Od kiedy biegnie 6 miesięczny termin na jego odrzucenie?

• zazwyczaj od momentu, w którym to rodzic małoletniego odrzuci spadek.

Co z biegiem 6 miesięcznego terminu na odrzucenie spadku, gdy skierujemy sprawę do sądu opiekuńczego?

Upraszczając, można powiedzieć, że złożenie wniosku do sądu opiekuńczego powoduje swego rodzaju wydłużenie terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, ale tylko w niezbędnym zakresie.

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2018 roku po prawomocnym zakończeniu postępowania wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego należy złożyć niezwłocznie. 

 

 

 

Przykład:

Jan zmarł w dniu 01.09.2018 r. Miał żonę i małoletnią córkę. Pozostawił same długi.

Żona dowiedziała się o śmierci w tym samym dniu. Miesiąc później, tj. 01.10.2018 r. złożyła oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Od tego dnia zaczął biec 6 miesięczny termin na jego odrzucenie także przez małoletnią córkę.

Żona 01.11.2018 r. złożyła w sądzie opiekuńczym wniosek o udzielenie zgody na odrzucenie spadku przez małoletnią córkę.

Sąd wydał postanowienie, które uprawomocniło się już po upływie 6 miesięcznego terminu na odrzucenie spadku przez małoletnią córkę.

Żona niezwłocznie po uzyskaniu prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego, złożyła do sądu spadku w imieniu małoletniej córki oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Sąd spadku uznał takie oświadczenie za prawidłowo złożone i tak żona, jak i córka skutecznie odrzuciły spadek po ojcu.

 

Z kolei, jeżeli postępowanie przed sądem opiekuńczym zakończy się wcześniej (czyli przed upływem 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez małoletniego), to oświadczenie o odrzuceniu spadku może zostać złożone w dowolnym momencie, ale przed upływem wspomnianych 6 miesięcy.

UWAGA!

W przypadku gdy sąd opiekuńczy nie udzieli zgody na odrzucenie spadku, osoba małoletnia dziedziczyć będzie z dobrodziejstwem inwentarza – oznacza to, iż odpowiedzialność za długi, ograniczona będzie do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w spisie inwentarza albo wykazie inwentarza.

Procedura odrzucenia spadku w imieniu małoletniego

Podsumowując, procedura odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka powinna wyglądać w ten sposób:

1. odrzucenie spadku przez rodzica przed sądem lub przed notariuszem (w terminie do 6 miesięcy od dowiedzenia się, że jest się spadkobiercą);
2. złożenie wniosku do sądu o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego (w terminie do 6 miesięcy od odrzucenia spadku przez rodzica);
3. wydanie przez sąd postanowienia w przedmiocie wyrażenia zgody na odrzucenie spadku;
4. niezwłoczne odrzucenie spadku przez rodzica w imieniu małoletniego przez sądem lub przed notariuszem.

Pamiętajmy zatem, iż czasu na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego wcale nie ma tak dużo. Należy działać bez zbędnej zwłoki.