Jeżeli śmierć spadkodawcy gospodarstwa rolnego nastąpiła w okresie:

• od 14 lutego 2001 r. a dniem dzisiejszym

i aktualnie chcemy uregulować kwestie spadkowe, wówczas zastosowanie znajdą ogólne reguły dziedziczenia.

Od 14 lutego 2001 r., po otwarciu spadku (czyli śmierci spadkodawcy), spadkobierca nie musi spełniać dodatkowych wymagań, by móc dziedziczyć gospodarstwo rolne.

Dzień 14 lutego 2001 r. jest dniem wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który wyeliminował z porządku prawnego przepisy ograniczające możliwość dziedziczenia gospodarstwa rolnego przez spadkobierców.

Nakładanie na spadkobierców dodatkowych wymagań, które musieli spełnić by odziedziczyć gospodarstwo rolne było – zdaniem Trybunału Konstytucyjnego – niezgodne z Konstytucją RP.

Możemy zatem swobodnie odziedziczyć gospodarstwo rolne na podstawie testamentu lub na podstawie ustawy, jeżeli testamentu nie sporządzono.

Jak przedstawia się porządek dziedziczenia na zasadach ogólnych, gdy dziedziczenie odbywa się na podstawie ustawy?

 

PIERWSZA GRUPA SPADKOBIERCÓW USTAWOWYCH

Zgodnie z art. 931 Kodeksu cywilnego i następnymi w pierwszej kolejności dziedziczą dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek.

Dziedziczą w częściach równych, ale część przypadająca dla małżonka nie może być mniejsza niż ¼ całości spadku.

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy jemu przypadający, przechodzi na jego dzieci – w częściach równych.

Ta sama zasada dotyczy dalszych zstępnych.

 

DZIEDZICZENIE W PRZYPADKU BRAKU ZSTĘPNYCH SPADKODAWCY

Jeżeli spadkodawca nie pozostawił dzieci, wówczas do dziedziczenia dochodzą małżonek spadkodawcy oraz jego rodzice.

Udział spadkowy każdego z rodziców wynosi ¼ całości spadku.

Jeżeli w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) nie ma dzieci ani małżonka, cały spadek przypada rodzicom spadkodawcy w częściach równych.

Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy – w częściach równych.

Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przechodzi na jego dzieci.

Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego wspólnie z małżonkiem – wynosi ½ spadku.

 

UDZIAŁ SPADKOWY MAŁŻONKA

Jeżeli małżonek spadkodawcy dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, jego udział spadkowy wynosi ½ całości spadku.

Cały spadek przypada na rzecz małżonka, kiedy w chwili otwarcia spadku nie ma:

• zstępnych spadkodawcy,
• rodziców spadkodawcy,
• rodzeństwa spadkodawcy,
• dzieci rodzeństwa spadkodawcy.

 

UDZIAŁ SPADKOWY DZIADKÓW

Cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, kiedy w chwili otwarcia spadku nie ma:

• zstępnych spadkodawcy,
• małżonka spadkodawcy,
• rodziców spadkodawcy,
• rodzeństwa spadkodawcy,
• dzieci rodzeństwa spadkodawcy.

Dziadkowie dziedziczą wówczas w częściach równych.

Jeżeli któreś z dziadków nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przechodzi na jego zstępnych. W braku zstępnych, udział ten przypada pozostałym dziadkom – w częściach równych.

 

DZIEDZICZENIE SPADKU PRZEZ PASIERBÓW

Dzieci małżonka spadkodawcy od 28 czerwca 2009 roku mogą dojść do dziedziczenia ustawowego, jeżeli w chwili otwarcia spadku nie ma małżonka spadkodawcy ani jego krewnych, a żadne z rodziców pasierba nie dożyło otwarcia spadku. W takiej sytuacji spadek przypada pasierbom w częściach równych.

 

GMINA I SKARB PAŃSTWA

Ostatnią grupę spadkobierców ustawowych stanowi gmina i Skarb Państwa. Spadek przypada na rzecz gminy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, jeżeli w chwili otwarcia spadku nie ma:

• małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do spadku z ustawy.

Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania nie można ustalić, lub jeżeli miejsce to znajdowało się za granicą, wówczas spadek przypada na rzecz Skarbu Państwa.