ZASADA: Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:
1) rzecz oznaczona co do tożsamości;
2) zbywalne prawo majątkowe;
3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;
4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności;
5) ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

 

Katalog dopuszczalnych prawnie przedmiotów zapisu windykacyjnego jest zamknięty i nie jest dopuszczalne objęcie tym zapisem innych rzeczy lub praw.

W przypadku gdyby testator w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego próbował sporządzić zapis windykacyjny, obejmując nim jednak coś, co przedmiotem takiego zapisu być nie może, to rozrządzenie takie, winno być traktowane jako zapis zwykły.

Niedopuszczalne jest konstruowania zapisu windykacyjnego alternatywnego, polegającego np. na objęciu nim dwóch rzeczy z pozostawieniem dokonania wyboru między nimi zapisobiercy windykacyjnemu, osobie trzeciej lub spadkobiercy.

Rzecz oznaczona co do tożsamości:
– chodzi o prawo własności rzeczy konkretnie oznaczonych i wyspecyfikowanych;
– przedmiotem zapisu nie może być część składowa rzeczy;
– co do zasady pieniądze jako rzeczy oznaczone co do gatunku nie mogą być przedmiotem zapisu windykacyjnego.

Zbywalne prawo majątkowe:
– mogą to być tylko prawa majątkowe, np. majątkowe prawa autorskie;
– prawa te muszą być zbywalne;
– zapis może dotyczyć udziału w prawie;
– mogą to być prawa przyszłe i cudze.

Przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne:
– obejmuje te składniki, które należały do przedsiębiorstwa w chwili otwarcia spadku.

Użytkowanie lub służebność:
– ustanowienie użytkowania lub służebności ma charakter konstytutywny, ponieważ prowadzi do powstania prawa, które wcześniej nie istniało;
– użytkowanie może zostać ustanowione na rzeczy lub na prawie;
– służebność może zostać ustanowiona tylko na nieruchomości.

Prawa i obowiązki wspólnika spółki osobowej:
Zapis windykacyjny przewidujący taki przedmiot będzie skuteczny tylko o tyle, o ile zostaną spełnione wymagania dotyczące dysponowania przez wspólnika spółki osobowej ogółem praw i obowiązków, wskazane w kodeksie spółek handlowych.

Dla skuteczności dyspozycji niezbędne jest:
– dopuszczenie tego rozwiązania w umowie spółki;
– pisemna zgoda pozostałych wspólników;
– przewidzenie w umowie spółki, że spółka trwa dalej mimo śmierci wspólnika, lub podjęcie przez pozostałych wspólników uchwały o dalszym trwaniu spółki, niezwłocznie do śmierci wspólnika zapisodawcy.