W razie braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. 

Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

 

 

Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

 

 

Brak zstępnych spadkodawcy

Określenie „brak zstępnych spadkodawcy” należałoby rozumieć nie tylko jako fizyczne nieistnienie, lecz także jako wyłączenie zstępnych od dziedziczenia z takim skutkiem „jakby nie dożyli otwarcia spadku”, a więc w razie orzeczenia o niegodności dziedziczenia przez nich, w przypadku odrzucenia przez nich spadku, czy też umownego zrzeczenia się dziedziczenia.

Dziedziczenie rodziców spadkodawcy

W sytuacji, w której brak jest zstępnych spadkodawcy do dziedziczenia z ustawy, obok małżonka spadkodawcy, dochodzą jego rodzice. Według aktualnie obowiązujących przepisów rodzice spadkodawcy wyprzedzają więc jego rodzeństwo w porządku dziedziczenia ustawowego.

Dla dojścia do dziedziczenia rodziców po swoim dziecku nie ma znaczenia to, czy w momencie otwarcia spadku bądź kiedykolwiek wcześniej pozostawali ze sobą w związku małżeńskim ani też to, w jaki sposób nastąpiło ustalenie macierzyństwa lub ojcostwa. Nie traci też statusu spadkobiercy ustawowego rodzic spadkodawcy pozbawiony władzy rodzicielskiej w stosunku do spadkodawcy.

Wielkość udziałów małżonka i rodziców

W przypadku, gdy dochodzi do dziedziczenia ustawowego małżonka spadkodawcy i jego rodziców, udział spadkowy małżonka wynosi połowę spadku, natomiast udział spadkowy każdego z rodziców spadkodawcy dziedziczących w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi jedną czwartą spadku.

Jeżeli natomiast brak jest zstępnych i małżonka spadkodawcy, wówczas cały jego spadek przypada rodzicom w częściach równych.

W przypadku dziedziczenia małżonka w zbiegu z rodzicem spadkodawcy, w sytuacji gdy drugie z jego rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest jednocześnie rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

Dziedziczenie rodzeństwa spadkodawcy i zstępnych tego rodzeństwa

Rodzeństwo spadkodawcy będzie dochodzić do dziedziczenia z ustawy dopiero wtedy, gdy jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku. W takim przypadku udział, który by temu rodzicowi przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

Do dziedziczenia na podstawie art. 932 § 4 KC dochodzi zatem nie tylko tzw. rodzeństwo pełne spadkodawcy (a więc mające wspólnych z nim rodziców), lecz także jego rodzeństwo przyrodnie, a zatem mające ze spadkodawcą tylko jednego wspólnego rodzica – matkę lub ojca.

W razie, gdyby którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, ale pozostawiło zstępnych, wówczas udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym, przy czym podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.