Zarząd sukcesyjny obejmuje prowadzenie przedsiębiorstwa spadkodawcy. Działa ono pod dotychczasową firmą (nazwą) z obligatoryjnym dopiskiem: „w spadku”, np.

 

Anna Kowalska „Kwiaciarnia Bukiet” w spadku.

Ustawa o Zarządzie Sukcesyjnym Przedsiębiorstwem Osoby Fizycznej i Innych Ułatwieniach Związanych z Sukcesją Przedsiębiorstw wskazuje, iż przedsiębiorstwo w spadku:

– obejmuje składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci.

Jakie to mogą być składniki materialne i niematerialne?

W tym celu musimy odnieść się do definicji przedsiębiorstwa znajdującej się w Kodeksie cywilnym, w art. 55¹, który brzmi:

 

„Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.”

 

Jasnym jest, że nie każdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, wpisany do CEIDG, posiada przedsiębiorstwo zawierające wszystkie ww. składniki materialne i niematerialne.

Nie stanowi to jednak przeszkody do uznania, iż mamy do czynienia z przedsiębiorstwem w spadku.

Definicja przedsiębiorstwa wskazana w Ustawie o Zarządzie Sukcesyjnym Przedsiębiorstwem Osoby Fizycznej i Innych Ułatwieniach Związanych z Sukcesją Przedsiębiorstw zawiera otwarty katalog składników materialnych i niematerialnych składających się na przedsiębiorstwo i nie musi w całości odpowiadać definicji przedsiębiorstwa zawartej w Kodeksie cywilnym.

Ideą ustawodawcy jest, by umożliwić zastosowanie instytucji przedsiębiorstwa w spadku jak największej ilości osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, zarejestrowane w CEIDG.

 

PRZYKŁAD

Jan Nowak w ramach swojej działalności gospodarczej wykonuje przewóz towarów samochodem ciężarowym. Jedynym składnikiem jego przedsiębiorstwa jest TIR.

Firmy Jana Nowaka nie sposób uznać za przedsiębiorstwo w rozumieniu 55¹ Kodeksu cywilnego, natomiast firma Jana Nowaka spełnia definicję przedsiębiorstwa zawartą w ustawie o zarządzie sukcesyjnym i jego firma może być przedmiotem zarządu sukcesyjnego.

 

Sytuacja przedstawia się odmiennie, gdy przedsiębiorstwo w całości stanowi mienie przedsiębiorcy i jego małżonka.

Jeżeli w chwili śmierci przedsiębiorcy mamy do czynienia z przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a zatem z przedsiębiorstwem posiadającym zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych i takie przedsiębiorstwo należało w całości do przedsiębiorcy i jego małżonka, wówczas:

• przedsiębiorstwo w spadku obejmuje całe to przedsiębiorstwo.

Dlaczego?

Zdaniem ustawodawcy włączenie części przedsiębiorstwa należącej do żyjącego małżonka do przedsiębiorstwa w spadku ułatwia płynną kontynuację działalności przedsiębiorstwa i pozwala uniknąć problemów, które mogłyby się pojawić w związku z faktem, iż część przedsiębiorstwa należąca do żyjącego małżonka nie podlega przecież dziedziczeniu.

Upraszczając, zdaniem ustawodawcy, musi istnieć narzędzie umożliwiające płynną kontynuację działalności przedsiębiorstwa w całości, a nie tylko w części.