Od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a jeśli go nie ustanowiono – do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, aby przedsiębiorstwo mogło dalej funkcjonować, ustawodawca wskazał konkretne osoby, które mogą wykonywać w tym czasie tzw. czynności zachowawcze. Są to:

• małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
• spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, albo
• spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.

UWAGA!

Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego czynności zachowawczych może dokonywać jedynie właściciel przedsiębiorstwa w spadku.

Na czym polegają czynności zachowawcze?

Generalnie chodzi o czynności, które zmierzają do zachowania majątku przedsiębiorstwa lub po prostu do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Ustawodawca w szczególności wskazuje na możliwość:

• regulowania wymagalnych zobowiązań;
• przyjmowania należności;
• zbywania tzw. rzeczowych aktywów obrotowych, czyli materiałów nabytych w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzonych lub przetworzonych przez zmarłego przedsiębiorcę produktów gotowych zdatnych do sprzedaży lub w toku produkcji, półproduktów, czy też towarów nabytych w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

Powyższy katalog jest katalogiem otwartym, przykładowym. Jeżeli czynności, której zamierzamy dokonać nie mieści się w ww. katalogu, należy odpowiedzieć sobie na pytanie – czy nasza czynności zmierza do ochrony wspólnego prawa przed uszczupleniem lub utratą? jeżeli tak – najprawdopodobniej czynność taka zostanie zakwalifikowana jako czynność zachowawcza.

Za czynność zachowawczą Sąd Najwyższy uznał np. dochodzenie czynszu najmu lub innej podobnej należności.