Ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn

Ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn (mniej popularna) nie jest tym samym co ulga mieszkaniowa w podatku dochodowym od osób fizycznych (bardziej popularna).

Na tym polu często dochodzi do pomyłek. Są to dwie różne ulgi, mają odmienne zastosowanie oraz warunki do spełnienia. Ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn cechuje się preferencyjnym sposobem obliczenia podstawy opodatkowania. Nie jest więc klasycznym zwolnieniem z opodatkowania.

Sprawdź, czy spełniasz warunki do zastosowania ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn i ciesz się z korzyści podatkowych.

Oto jej wymogi.

JAKIE NIERUCHOMOŚCI DOTYCZĄ ULGI MIESZKANIOWEJ

Ulgę mieszkaniową można zastosować przy nabyciu:

budynku mieszkalnego (albo udziału w takim budynku),
lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (albo udziału w takim lokalu),
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (albo udziału w takim lokalu) oraz
spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej (albo udziału w takim domu).

KOGO I W JAKIM ZAKRESIE DOTYCZY ULGA MIESZKANIOWA

O zakresie skorzystania z ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn decyduje grupa podatkowa, do której należy nabywca budynku lub lokalu.

I tak, osoby zaliczane do I grupy podatkowej mogą korzystać z tej ulgi niezależnie od sposobu nabycia budynku lub lokalu, w najszerszy sposób, czyli w drodze:

dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy.

Osoby zaliczane do II grupy podatkowej mogą skorzystać ze zwolnienia jedynie w przypadku nabycia budynku lub lokalu mieszkalnego w drodze:

dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego.

Z kolei, osoby z III grupy podatkowej są objęte ulgą mieszkaniową tylko wtedy, gdy nabyły budynek lub lokal mieszkalny w drodze:

dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego; dodatkowo, aby skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn muszą wykazać, iż sprawowały przez co najmniej 2 lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą.

KTO NALEŻY DO DANEJ GRUPY PODATKOWEJ

I grupa podatkowa to:

małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie.

II grupa podatkowa to:

zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.

III grupa podatkowa to:

inni nabywcy.

JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ BY SKORZYSTAĆ Z ULGI MIESZKANIOWEJ

Ulga mieszkaniowa polega na tym, że do podstawy opodatkowania nie wlicza się wartości określonej powierzchni budynku lub lokalu do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga mieszkaniowa przysługuje przy spełnieniu łącznie następujących warunków:

nabywca jest obywatelem RP, jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub ma miejsce zamieszkania na terytorium RP lub na terytorium takiego państwa,
nabywca nie jest właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, bądź będąc nim, przeniesie własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
nabywcy nie przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a jeżeli tak jest, przekażą te prawa zstępnym lub spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
nabywca nie jest najemcą lokalu lub budynku, a będąc nim, rozwiąże umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
nabywca będzie zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat, będąc zameldowanym na pobyt stały w tym lokalu lub budynku:
- od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
- od dnia zamieszkania, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Dodatkowym warunkiem jest zakaz zbycia nabytego lokalu lub budynku przez okres 5 lat od ww. terminów.

SPOSÓB OBLICZANIA ULGI

Sposób obliczania ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn często sprawia problemy organom podatkowym.

Kluczowe pojęcie do łącznej wysokości 110 m² oznacza, że niezależnie od ilości osób uprawnionych do ulgi powierzchnia 110 m² nie może być zwiększona. Jest to górna granica.

W przypadku nabycia budynku lub lokalu przez jedną osobę spełniającą warunki do uzyskania ulgi, wartość powierzchni 110 m² jest odliczana od podstawy opodatkowania i przysługuje takiej osobie w całości, tzn. może ona odliczyć od podstawy opodatkowania wartość 110 m²powierzchni użytkowej nabytego budynku lub lokalu.

W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu przez kilka osób ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału (np. udział wynoszący 1/3, ulga = 1/3 ze 110 m²).

Z kolei, jeżeli podatnik nabywa dwa budynki mieszkalne, dwa lokale stanowiące odrębne nieruchomości albo objęte spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu, to skorzystanie z ulgi uzależnione jest od złożenia przez podatnika oświadczenia, że co najmniej przez 5 lat od daty powstania obowiązku będzie zamieszkiwać w nabytym budynku lub lokalu. Ulga ta dotyczy tylko tego budynku lub lokalu, w którym podatnik zamieszka.

W przypadku nabycia budynku o powierzchni przekraczającej 110 m², do obliczenia wysokości ulgi dzieli się czystą wartość tego budynku lub lokalu przez ich powierzchnię użytkową, tj. powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych) z wyjątkiem powierzchni piwnic, klatek schodowych oraz szybów dźwigów. Otrzymaną w ten sposób wartość 1 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu mnoży się przez ilość metrów kwadratowych objętych w konkretnej sytuacji ulgą i odlicza z podstawy opodatkowania. Wartość gruntu należy odliczyć przed dokonaniem tej operacji.

CO ZROBIĆ GDY POSIADAMY TYTUŁ PRAWNY DO INNEJ NIERUCHOMOŚCI

Jeżeli posiadamy tytuł prawny do innego budynku lub lokalu, chcąc skorzystać z ulgi mieszkaniowej musimy zrezygnować z posiadanej nieruchomości na następujących warunkach:

przy własności należy przenieść własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy, w terminie do 6 miesięcy,
przy spółdzielczych prawach należy je przekazać zstępnym lub spółdzielni – w terminie 6 miesięcy,
przy najmie lokalu lub budynku należy rozwiązać umowę najmu, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Jak widać, ulga mieszkaniowa skierowana jest do osób, które nie posiadają tytułu prawnego do budynku lub lokalu mieszkalnego. Są to najczęściej osoby, które nie mają własnego mieszkania lub domu i dziedziczą to, w którym dotychczas zamieszkiwali. Nie ma więc sensu, aby płacili podatek od spadków i darowizn.

KIEDY POWSTAJE OBOWIĄZEK PODATKOWY

Obowiązek podatkowy powstaje:

przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku;
przy nabyciu w drodze zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub z polecenia testamentowego – z chwilą wykonania zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub polecenia;
przy nabyciu tytułem zachowku – z chwilą zaspokojenia roszczenia;
przy nabyciu w drodze zapisu windykacyjnego – z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, postanowienia częściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Podatnicy podatku są obowiązani złożyć w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.