Czy jest sposób, aby przenieść własność nieruchomości i jednocześnie w dalszym ciągu zamieszkiwać w tej nieruchomości, a na dodatek mieć zapewnioną dożywotnią opiekę oraz wyłączyć konieczność zapłaty ewentualnego zachowku na rzecz spadkobierców ustawowych przez osobę, na którą przeniesiono własność nieruchomości?

Odpowiedź brzmi TAK, tym sposobem jest zawarcie umowy dożywocia. 

 

ZASADA:
Jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczyć mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

 

Umowa dożywocia zabezpiecza nabywcę nieruchomości przed koniecznością spłacania spadkobierców. Jest umową odpłatną, a zatem nie stanowi darowizny. A skoro nie jest darowizną, to nie podlega zaliczeniu na zachowek.

 

PRZYKŁAD:
Spadkobierca Jan zawarł umowę dożywocia ze swoim wieloletnim przyjacielem Grzegorzem. W zamian za dożywotnią opiekę i pomoc, Jan przeniósł na Grzegorza prawo własności nieruchomości, która była jego jedynym majątkiem.

Jan nie pozostawił niczego swoim spadkobiercom ustawowym. Spadkobiercy – niezadowoleni z faktu, że nieruchomość przypadła Grzegorzowi, postanowili wystąpić przeciwko niemu z roszczeniem o zachowek.

Grzegorz jednak skutecznie obronił się przed tym roszczeniem z uwagi na fakt, iż uzyskał on nieruchomość na podstawie umowy dożywocia, a nie darowizny.

Sąd oddalił powództwo skierowane przeciwko Grzegorzowi.

Podsumowując, umowa dożywocia charakteryzuje się tym, że:

• jest prawem niezbywalnym i wygasa wraz ze śmiercią uprawnionego,
• musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego,
• jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości rynkowej nieruchomości,
• eliminuje ryzyko roszczeń spadkowych,
• gwarantuje dożywotnią pomoc i opiekę,
• może zostać ustanowiona na rzecz więcej niż jednej osoby (np. dożywotnika i osoby jemu bliskiej).