Osoby, których dotyczą sprawy spadkowe zapewne spotkały się z pojęciami spis inwentarza i wykaz inwentarza. Z racji tego, iż są to dwie różne instytucje i pojęć tych nie można używać zamiennie, konieczne jest ich omówienie.

PRZYJĘCIE SPADKU Z DOBRODZIEJSTWEM INWENTARZA

W przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe, ale tylko do wartości stanu czynnego spadku ustalonego  w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza.

Ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

Sporządzenie spisu bądź wykazu inwentarza, to prawo a nie obowiązek spadkobiercy, jednak chcąc, aby odpowiedzialność za długi była ograniczona do określonego poziomu – stan czynny spadku (czyli jego aktywa), konieczne jest złożenie spisu bądź wykazu inwentarza.

CO TO JEST SPIS INWENTARZA

Spis inwentarza to dokument urzędowy, który sporządzany jest przez komornika na podstawie postanowienia sądu o sporządzeniu spisu inwentarza, na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy testamentu lub wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy.

Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza można też złożyć bezpośrednio do komornika, który zawiadamia sąd spadku i sąd wydaje postanowienie w przedmiocie spisu inwentarza.

Sąd zarządza ogłoszenie o wydaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza, które zamieszcza się na stronie internetowej oraz na tablicy ogłoszeń sądu spadku.

Na postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza przysługuje zażalenie.

CO ZAWIERA SPIS INWENTARZA

W spisie inwentarza komornik zamieszcza przedmioty należące do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem wartości każdego z tych przedmiotów oraz długi spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich.

Wartość przedmiotów należących do spadku i przedmiotów zapisów windykacyjnych komornik ustala według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a wysokość długów spadkowych – według stanu z chwili otwarcia spadku.

W razie ujawnienia przedmiotu należącego do spadku, przedmiotu zapisu windykacyjnego lub długu spadkowego niezamieszczonego w spisie inwentarza –  sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza.

KOSZT SPORZĄDZENIA SPISU INWENTARZA

Koszty sporządzenia spisu inwentarza to:

• opłata sądowa od wniosku 100 zł oraz
• opłata u komornika w wysokości 400 zł.

 

CO TO JEST WYKAZ INWENTARZA

Wykaz inwentarza jest dokumentem prywatnym, sporządzanym przez spadkobiercę (na urzędowym formularzu dostępnym na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, do pobrania tutaj), który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza (może go również sporządzić zapisobierca windykacyjny lub wykonawca testamentu), który to wykaz składa się w sądzie albo przed notariuszem (notariusz sporządza z tej czynności protokół i przesyła go do sądu spadku).

Wykaz inwentarza może zostać złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę (zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu).

Wykaz inwentarza zawsze przechowuje sąd spadku i jest to sąd właściwy do ustalenia czy, przez kogo i jakiej treści wykazy inwentarza zostały sporządzone.

Fakt złożenia każdego wykazu inwentarza jest powszechnie jawny – sąd spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o złożeniu wykazu inwentarza – ogłoszenie zamieszcza się na stronie internetowej oraz na tablicy ogłoszeń sądu spadku.

W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku (chwila śmierci spadkodawcy).

Należyta staranność spadkobiercy może polegać na zwróceniu się do właściwych urzędów (gminy, skarbowego) z zapytaniem o zaległości podatkowe, do ZUS – jeśli spadkodawca prowadził działalność gospodarczą, do dostawców mediów, administratora mieszkania – czy istnieją zaległości w opłatach, do banków – w których spadkodawca miał rachunki bankowe bądź zaciągał w nich kredyty czy pożyczki. Jeśli jest taka możliwość, należy przejrzeć wszelkie dokumenty pozostawione przez spadkodawcę w poszukiwaniu danych ewentualnych wierzycieli i zwrócić się do nich o podanie stanu zadłużenia.

W razie ujawnienia po złożeniu wykazu inwentarza przedmiotów należących do spadku, przedmiotów zapisów windykacyjnych lub długów spadkowych pominiętych w wykazie inwentarza składający wykaz uzupełnia go.

Spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem. Nie może jednak zasłaniać się brakiem znajomości wykazu inwentarza złożonego przez innego spadkobiercę (zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu).

KOSZT SPORZĄDZENIA WYKAZU INWENTARZA

Sporządzenie wykazu inwentarza i złożenie go w sądzie jest bezpłatne. Jeśli wykaz inwentarza składany jest przed notariuszem – maksymalna stawka opłaty notarialnej za sporządzenie protokołu wynosi 200 zł + podatek VAT.