Wyrok TSUE z 8.06.2023 (C-570/21) dot. „kredytów mieszanych”

W dniu 8 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie o sygn. C – 570/21 dotyczącej tzw. umów o dwojakim celu. W wyroku TSUE stwierdził, że:

• pojęcie „konsumenta” obejmuje osobę, która zawarła umowę kredytu do użytku częściowo związanego z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, a w części niezwiązanego z tą działalnością – jeżeli cel działalności gospodarczej lub zawodowej jest tak ograniczony, że nie jest on dominujący w ogólnym kontekście tej umowy.

Jak wynika z treści uzasadnienia ww. wyroku TSUE z 8.06.2023 sądy krajowe w każdej konkretnej sprawie powinny szczegółowo badać okoliczności ilościowe oraz jakościowe przy dokonywaniu oceny czy gospodarczy cel umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego do waluty obcej jest tak ograniczony, że nie jest on dominujący w ogólnym kontekście umowy kredytowej.

Wyrok TSUE z 8.06.2023 r. w sprawie C-570/21

Wyrok zapadł na kanwie pytań zadanych przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie, który zwrócił się do TSUE z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

• „Czy art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 oraz jej motywy należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one zaliczeniu do definicji »konsumenta« osoby prowadzącej działalność gospodarczą, która zawarła wspólnie z kredytobiorcą nieprowadzącym takiej działalności umowę kredytu indeksowanego do waluty obcej, przeznaczonego do użytku po części gospodarczego jednego z kredytobiorców, a po części niezwiązanego z jego działalnością gospodarczą, i to nie tylko w sytuacji, gdy użytek gospodarczy jest na tyle marginalny, iż odgrywa jedynie nikłą rolę w ogólnym kontekście danej umowy, przy braku znaczenia, iż pozagospodarczy aspekt ma charakter dominujący?
• W razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 oraz jej motywy należy interpretować w ten sposób, że zawarte w tym przepisie pojęcie »konsumenta« obejmuje także osobę, która w chwili podpisania umowy prowadziła działalność gospodarczą, zaś drugi kredytobiorca takiej działalności w ogóle nie prowadził, a następnie obie te osoby zawarły z bankiem umowę kredytu indeksowanego do waluty obcej, którego kapitał został częściowo wykorzystany na cel gospodarczy jednego z kredytobiorców, a po części na cel niezwiązany z prowadzoną działalnością gospodarczą, w sytuacji, gdy użytek gospodarczy nie ma charakteru marginalnego i nie odgrywa jedynie nikłej roli w ogólnym kontekście umowy kredytu, przy czym pozagospodarczy aspekt ma charakter dominujący, a bez wykorzystania kapitału kredytu na cel gospodarczy nie byłoby możliwe jego udzielenie na cel pozagospodarczy?”

Stan faktyczny w sprawie C-570/21

W stanie faktycznym niniejszej sprawy środki z kredytu frankowego zostały przeznaczone na:

• cele związane z działalnością gospodarczą jednego z kredytobiorców i stanowiły 35% wypłaconej kwoty kredytu,
• cele konsumpcyjne niezwiązane z działalnością gospodarczą kredytobiorców (w przeważającym stopniu na remont domu) i stanowiły 65 % wypłaconej kwoty kredytu.

Celem związanym z działalnością gospodarczą jednego z kredytobiorców była spłata zobowiązań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej. Co ciekawe, spłata tych zobowiązań stanowiła warunek, od którego uzależnione było zawarcie umowy kredytu.

Definicja „konsumenta” – umowy o dwojakim celu

W wyroku TSUE z 8.06.2023 r. Trybunał stwierdził, że art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „konsumenta” w rozumieniu tego przepisu obejmuje osobę, która zawarła umowę kredytu do użytku częściowo związanego z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, a w części niezwiązanego z tą działalnością, wspólnie z innym kredytobiorcą, który nie działał w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, jeżeli cel działalności gospodarczej lub zawodowej jest tak ograniczony, że nie jest on dominujący w ogólnym kontekście tej umowy.

Ponadto Trybunał wskazał, że art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że w celu ustalenia, czy dana osoba jest objęta zakresem pojęcia „konsumenta” w rozumieniu tego przepisu, a w szczególności, czy gospodarczy cel umowy kredytu zawartej przez tę osobę jest tak ograniczony, że nie jest on dominujący w ogólnym kontekście tej umowy, sąd odsyłający jest zobowiązany uwzględnić wszystkie istotne okoliczności towarzyszące tej umowie, zarówno ilościowe, jak i jakościowe, takie jak w szczególności podział wykorzystania pożyczonego kapitału na działalność zawodową i pozazawodową, a w przypadku większej liczby kredytobiorców okoliczność, że tylko jeden z nich realizuje cel gospodarczy lub że kredytodawca uzależnił udzielenie kredytu przeznaczonego na cele konsumenckie od częściowego przeznaczenia pożyczonej kwoty na spłatę długów związanych z działalnością gospodarczą lub zawodową.

Zatem podkreślić należy, że w ocenie TSUE status konsumenta mogą posiadać osoby, które zaciągnęły kredyt także w celu związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą, nawet w przypadku, gdy cel ten nie ma charakteru marginalnego. Przy czym jednak, cel ten nie może być dominujący względem części kredytu przeznaczonej na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności.

Wyrok TSUE z 8.06.2023 r. w mediach

W tym miejscu możesz zapoznać się z komunikatem Rzecznika Finansowego odnośnie omawianego wyroku TSUE w sprawie C-570/21 z dnia 8 czerwca 2023 roku.

Z kolei, w tym miejscu możesz zapoznać się z treścią uzasadnienia wyroku TSUE w sprawie C-570/21 z dnia 8 czerwca 2023 roku.

Jak podsumowuje Rzeczpospolita w artykule, pt. „Ważny dla frankowiczów wyrok TSUE: jak oddzielić kredyt konsumencki od niekonsumenckiego”:

• „W mieszanym kredycie frankowym cel gospodarczy nie może dominować. To sedno czwartkowego wyroku TSUE, ważnego dla sporej grupy kredytobiorców i dla sędziów orzekających w sprawach frankowych.”

Powyższe orzeczenie pozwoli na objęcie statusem konsumenta szerszego grona frankowiczów oraz spowoduje przyśpieszenie spraw frankowych o dwojakim celu (konsumencko-gospodarczym). Sądy będą mogły bowiem – po zbadaniu i uwzględnieniu wszystkich okoliczności danej sprawy – ustalić, czy dana osoba jest objęta zakresem pojęcia „konsument” i z tego tytułu objąć go ochroną prawną wynikającą z przepisów prawa europejskiego, a w konsekwencji unieważnić kredyt frankowy.

Zapraszam do kontaktu w celu zbadania Twojej umowy kredytu frankowego zawartego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

O kredytach frankowych i działalności gospodarczej pisaliśmy już wcześniej tutaj i tutaj.