ZASADA: W braku odmiennej woli spadkodawcy zapis rzeczy oznaczonej co do tożsamości jest bezskuteczny, jeżeli rzecz zapisana nie należy do spadku w chwili jego otwarcia albo jeżeli spadkodawca był w chwili swej śmierci zobowiązany do zbycia tej rzeczy.

 

W przypadku gdy spadkodawca uczyni przedmiotem zapisu zwykłego rzecz oznaczoną co do tożsamości, która nie należy do spadku w chwili jego otwarcia, albo jeśli spadkodawca był w chwili swojej śmierci zobowiązany do jej zbycia, to zapis taki jest bezskuteczny.

Wyłączenie przez spadkodawcę działania zasady wskazanej w art. 976 kc,  powodującej bezskuteczność takiego zapisu, może wynikać z testamentu.  Spadkodawca wyłączy zastosowanie skutku przewidzianego w art. 976 kc, jeśli np. nałoży na spadkobiercę obowiązek nabycia określonej rzeczy i przeniesienia prawa własności do niej na zapisobiercę.

Jeśli spadkodawca wyłączył działanie reguły z art. 976 kc, to zobowiązany do wykonania zapisu, w celu wykonania zobowiązania wynikającego z zapisu zwykłego, którego przedmiotem jest rzecz oznaczona co do tożsamości, powinien nabyć taką rzecz, której dotyczy ten zapis, oraz przenieść prawo własności do niej na zapisobiercę albo – jeśli mieści to w zakresie jego możliwości – spowodować, by osoba trzecia przeniosła własność tej rzeczy na zapisobiercę. Jeśli jednak zaistnieje sytuacja, w której świadczenie objęte takim zapisem zwykłym stanie się obiektywnie i trwale niemożliwe do wykonania w wyniku okoliczności,  za które podmiot obciążony zapisem nie ponosi odpowiedzialności, dojdzie do wygaśnięcia zobowiązania z zapisu zwykłego z uwagi na następczą niemożliwość świadczenia, chyba że spadkodawca, zapobiegliwie, przewidział w testamencie na wypadek wystąpienia takiej sytuacji rozwiązanie inaczej określające konsekwencje takiej następczej niemożliwości świadczenia, np. zastrzegając, że w grę wejdzie spełnienie przez zobowiązanego innego świadczenia na rzecz uprawnionego, bądź np. wypłacenie mu kwoty stanowiącej równowartość wartości takiej rzeczy oznaczonej co do tożsamości, której świadczenie stało się następczo niemożliwe.