ZASADA: Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

 

Skutkiem działu spadku jest ustanie solidarnej odpowiedzialności pomiędzy spadkobiercami.

Od chwili działu spadku każdy spadkobierca odpowiada za długi proporcjonalnie do wysokości swojego udziału w spadku.

Zamiast jednego długu, za który wszyscy spadkobiercy do chwili działu spadku byli odpowiedzialni solidarnie, na skutek działu spadku pojawia się tyle długów, ilu jest dłużników-spadkobierców.

Każdy spadkobierca odpowiada za swój samodzielny dług.

 

 

ZASADA: Przedmiotem działu spadku są tylko aktywa.

 

Pamiętajmy – dzielimy majątek a nie długi. Podział długów spadkowych jest konsekwencją podziału majątku spadkowego. Następuje z mocy prawa. Stanowi rezultat zawarcia umowy działowej albo uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w sądzie.

Powyższe zasady dotyczą tak umownego, jak i sądowego działu spadku.

 

UMOWNY DZIAŁ SPADKU

 

Spadkobiercy mogą w umowie o dział spadku określić, który z nich i w jakiej części będzie spłacał długi spadkowe. Takie postanowienia umowne będą jednak skuteczne tylko w relacjach pomiędzy spadkobiercami. Nie mają wpływu na wierzycieli.

 

 

PRZYKŁAD:

Jeżeli w umowie o dział spadku dwóch spadkobierców – Szymon i Jan (którzy otrzymali udziały spadkowe odpowiadające 50 % majątku spadkowego dla każdego z nich), ustaliło spłatę w ten sposób, że:

• Szymon spłaci 90 % długów spadkowych,
• Jan spłaci 10 % długów spadkowych,

po czym okazało się, że Szymon w ogóle nie spłaca długów spadkowych, to wierzyciel – pomimo że Szymon i Jan umówili się inaczej, będzie mógł domagać się od Jana spłaty długów spadkowych do wysokości otrzymanych przez Jana 50 % majątku spadkowego. Oczywiście Jan, po spłacie tego długu, będzie mógł dochodzić od Szymona różnicy wynikającej z ich umowy.

 

SĄDOWY DZIAŁ SPADKU

 

Analogicznie sytuacja przedstawia się przy sądowym dziale spadku.

Co do zasady Sąd nie orzeka o spłacie długów.

Gdyby jednak sąd podzielił długi, wówczas postanowienia w tej części nie byłyby wiążące dla wierzycieli – w takiej sytuacji nadal bez zmian pozostają reguły odpowiedzialności spadkobierców wobec wierzycieli. Czyli, każdy ze spadkobierców nadal odpowiada wobec wierzycieli do wielkości otrzymanego udziału w majątku spadkowym.

Powyższa zasada doznaje jednak pewnych wyjątków, a zatem sąd w postępowaniu działowym może odnieść się do długów spadkowych, jeżeli:

• wierzyciel spadkowy jest równocześnie jednym ze spadkobierców;
• występują obciążenia przedmiotów spadkowych, w szczególności gdy mamy do czynienia z hipoteką, prawem dożywocia, czy zastawem lub służebnością gruntową i osobistą. Wartość tych obciążeń sąd bierze pod uwagę przy szacowaniu wartości rzeczy obciążonej;
• spadkobierca zaspokoił wierzyciela i wystąpił względem pozostałych spadkobierców o spełnienie świadczenia w części odpowiadającej wielkości ich udziałów w spadku.

 

CZĘŚCIOWY DZIAŁ SPADKU A DŁUGI

 

Czy dokonanie częściowego działu spadku wpływa na zmianę zasad odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe?

NIE.

Częściowy dział spadku nie powoduje zmiany zasad odpowiedzialności a spadkobiercy nadal za długi spadkowe odpowiadają solidarnie, tak jak przed częściowym działem spadku.

Tak długo jak istnieje choćby część majątku wspólnego, tak długo obowiązuje zasada solidarnej odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe.

 

PRZYJĘCIE SPADKU WPROST I Z DOBRODZIEJSTWEM INWENTARZA

A DZIAŁ SPADKU

 

W sytuacji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza odpowiadamy tylko do wysokości stanu czynnego spadku – czyli do wartości aktywów spadku. W sytuacji przyjęcia spadku wprost, odpowiadamy bez ograniczeń.

Jest to nasz zakres odpowiedzialności.

Dział spadku pozostaje bez wpływu na ten zakres. Innymi słowy, sposób przyjęcia spadku nie ma wpływu na ogólną zasadę odpowiedzialności za długi spadkowe po dziale spadku.

Po dziale spadku odpowiadamy za długi samodzielnie, w stosunku do wielkości objętego udziału w spadku. Odpowiadamy zatem tylko za swoją część długu spadkowego, z tą różnicą, że:

• jeżeli przyjęliśmy spadek wprost, to odpowiadamy bez ograniczenia odpowiedzialności,
• jeżeli przyjęliśmy spadek z dobrodziejstwem inwentarza, to odpowiadamy do wartości przysługującego nam udziału.