Czy możemy skutecznie w testamencie rozporządzić całym naszym majątkiem, podzielić go odpowiednio i przypisać konkretnemu spadkobiercy?

Np. rower dla syna Bartosza, dom dla córki Anny, samochód dla żony Barbary?

Czy nasza wola dotycząca sposobu działu spadku wyrażona w testamencie wywoła skutki i zostanie zrealizowana w pełni?

Czy testament działowy ma sens?

Skoro sporządzam testament i dzielę zgromadzony za życia majątek, to chciałbym, aby konkretne rzeczy lub prawa trafiły do konkretnych osób.

Chciałbym, aby osoby te podzieliły spadek wedle mojego życzenia.

NIESTETY TAK NIE JEST.

 

Polskie prawo spadkowe wyróżnia umowny oraz sądowy dział spadku.

W naszym systemie prawnym nie ma instytucji testamentowego działu spadku.

Czy to oznacza, że moje dyspozycje zawarte w testamencie nie zostaną uwzględnione, że mój testament działowy nie będzie skuteczny?

TO ZALEŻY.

 

Spadkobiercy mogą dowolnie wybrać sposób działu spadku. Czy to w drodze umowy, czy to w drodze postępowania sądowego.

Nasze rozrządzenia zawarte w testamencie co do sposobu podziału spadku mogą jedynie stanowić dla spadkobierców lub sądu pewną wskazówkę, mogą one mieć pewien wpływ na ostateczny kształt działu majątku spadkowego.

Nic nie stoi na przeszkodzie, by podzielić spadek wedle naszych wskazówek zawartych w testamencie, jeżeli pomiędzy spadkobiercami panuje pełna zgoda.

W takiej sytuacji dzielą oni spadek w drodze umowy.

Gdy takiej zgody nie ma, pozostaje sądowy dział spadku.

W toku sądowego działu spadku wola testatora może stanowić jedną z okoliczności podlegających uwzględnieniu przy sposobie podziału majątku spadkowego.

Szczególnie, gdy w naszym testamencie rozdysponujemy praktycznie całym majątkiem i zastosowanie znajdzie art. 961 Kodeksu cywilnego, który stanowi, iż w takiej sytuacji – czyli w sytuacji rozdysponowania na rzecz oznaczonej osoby lub osób poszczególnymi przedmiotami majątkowymi, które wyczerpują prawie cały spadek – osobę taką lub osoby poczytuje się za spadkobierców, którzy nabywają spadek w określonym ułamku, który odpowiada stosunkowi wartości przeznaczonych im przedmiotów.

Nasza wola wyrażona w testamencie, nie jest jednak wiążąca dla sądu. Sąd może się nią kierować, ale nie musi.

Pamiętajmy – jeżeli sporządzamy testament własnoręczny, nie mamy instrumentów prawnych, które nakazywałyby spadkobiercom dzielić spadek dokładnie wedle naszej woli.

ALE.

 

Przecież możemy skorzystać z instytucji zapisu windykacyjnego i przekazać w drodze testamentu sporządzonego u notariusza – konkretne składniki majątkowe konkretnym osobom, które z mocy prawa nabędą w chwili naszej śmierci.

Takie działanie pełni funkcję podobną do testamentu działowego. Zwiększa naszą swobodę testowania i dysponowania konkretnymi składnikami majątku, a przy tym jest skuteczne.

Korzystając z instytucji zapisu windykacyjnego mamy pewność, że dany składnik majątkowy trafi na rzecz wskazanej przez nas osoby.

Nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego nie zależy od działu spadku.