Jeżeli śmierć spadkodawcy gospodarstwa rolnego nastąpiła w okresie:

• pomiędzy 1 października 1990 r. a 13 lutego 2001 r.

i aktualnie chcemy uregulować kwestie spadkowe, wówczas zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego w brzmieniu nadanym mu ustawą zmieniającą z dnia 28 lipca 1990 r.

Poniżej przedstawiono porządek dziedziczenia zgodny z ww. ustawą, przy czym należy zauważyć, iż poniższe regulacje dotyczą tylko:

• dziedziczenia ustawowego gospodarstw rolnych o powierzchni większej niż 1 ha.

A zatem, od 1 października 1990 roku dziedziczenie:

• mniejszych gospodarstw rolnych,
• a także dziedziczenie gospodarstwa rolnego na podstawie testamentu (wielkość gospodarstwa nie ma znaczenia).

podlega zasadom ogólnym.

 

DZIEDZICZENIE USTAWOWE

 

SPADKOBIERCY ZMARŁEGO – DZIECI I MAŁŻONEK SPADKODAWCY

Od 1 października 1990 roku art. 1059 Kodeksu cywilnego przewidywał, że spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:

1) stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej albo

2) mają przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej, albo

3) są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo

4) są trwale niezdolni do pracy.

W pierwszej kolejności za spadkobierców uznać należy dzieci spadkodawcy oraz jego małżonka.

 

WNUKI

Podstawowa zasada brzmi: jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał przechodzi na jego dzieci (wnuki spadkodawcy) w częściach równych.

Z kolei, jeżeli dziecko spadkodawcy żyje w chwili otwarcia spadku, ale nie spełnia wskazanych wyżej warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, wówczas jego dzieci (wnuki spadkodawcy) mogą dojść do dziedziczenia – ale tylko wtedy, gdy spełniają warunki wskazane wyżej.

• zerknij zatem wyżej na podtytuł spadkobiercy zmarłego – dzieci i małżonek spadkodawcy.

Ta sama zasada dotyczy dalszych zstępnych spadkodawcy, a zatem np. dzieci jego wnuków.

 

RODZEŃSTWO

Rodzeństwo dochodzi do dziedziczenia wtedy, gdy co prawda zstępni spadkodawcy żyją, ale nie mogą odziedziczyć gospodarstwa rolnego ze względu na nieodpowiadanie warunkom wskazanym wyżej.

• zerknij zatem wyżej na podtytuł spadkobiercy zmarłego – dzieci i małżonek spadkodawcy.

Przy czym, warunkiem dojścia w takim przypadku do dziedziczenia przez rodzeństwo jest wymóg, by rodzeństwo pracowało w jakimkolwiek gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej albo posiadało przygotowanie zawodowe do prowadzenia gospodarstwa rolnego.

 

DZIECI RODZEŃSTWA

Jeżeli rodzeństwo spadkodawcy żyje w chwili otwarcia spadku, ale nie spełnia warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, wówczas jego dzieci mogą dojść do dziedziczenia – ale tylko wtedy, gdy pracują w jakimkolwiek gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej albo posiadają przygotowanie zawodowe do prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Ta sama zasada dotyczy dalszych zstępnych, a zatem np. dzieci dzieci rodzeństwa.

 

DZIEDZICZENIE NA ZASADACH OGÓLNYCH

Co do zasady – jeżeli spadkobierca ustawowy spełnia warunki do dziedziczenia gospodarstwa rolnego – jest dopuszczony do dziedziczenia.

Jeżeli jednak ani małżonek spadkodawcy, ani żaden z jego krewnych nie spełnia tych warunków, albo jeżeli do dziedziczenia dochodzą wyłącznie osoby trwale niezdolne do pracy, wówczas do dziedziczenia gospodarstwa rolnego dochodzą spadkobiercy na zasadach ogólnych.