Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione.

Wymóg ten interpretuje się w taki sposób, że sąd, orzekając w przedmiocie wyłączenia małżonka od dziedziczenia na podstawie art. 940 KC, musi ocenić, czy w danym przypadku wystąpiły wszystkie przesłanki do orzeczenia rozwodu lub separacji, a więc to, czy gdyby hipotetycznie trwała sprawa o rozwód lub separację, to zostałyby one orzeczone.

 

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu.

Wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem.

Termin do wytoczenia powództwa wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.

Wyłączenie małżonka na podstawie art. 940 KC jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy postępowanie w przedmiocie rozwodu lub separacji było w toku w momencie otwarcia spadku i było uzasadnione.

Jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy drugiego małżonka a okaże się, że żądanie to jest uzasadnione winą obu małżonków, to w takiej sytuacji małżonek także podlega wyłączeniu od dziedziczenia na żądanie spadkobierców.

Kolejno, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, to w takiej sytuacji nie można dowodzić winy pozostałego przy życiu małżonka w procesie wytoczonym na podstawie art. 940 KC.

Żądanie wyłączenia małżonka od dziedziczenia w oparciu o art. 940 KC odnosi się do sytuacji, gdy pozostały przy życiu małżonek dochodzi do dziedziczenia z ustawy, natomiast nie wchodzi w grę wtedy, gdy dziedziczy po zmarłym na mocy testamentu.

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia pozbawia go możliwości dziedziczenia ustawowego oraz otrzymania zachowku, a także korzyści w postaci przedmiotów urządzenia domowego.