Istotny dla frankowiczów wyrok TSUE z dnia 14 grudnia 2023 r., w sprawie C‑28/22 – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) przede wszystkim wskazał, że bieg przedawnienia roszczeń banku nie może rozpoczynać się dopiero od dnia, w którym staje się ona trwale bezskuteczna. Prawo unijne stoi również na przeszkodzie formułowaniu przez banki zarzutu zatrzymania w celu pozbawienia konsumentów prawa do odsetek ustawowych za opóźnienie. Odsetki te powinny być liczone od dnia wskazanego w wezwaniu do zapłaty.

WYROK TSUE Z 14 GRUDNIA 2023 C-28/22

To kolejny korzystny w ostatnim miesiącu wyrok TSUE. O poprzednim pisaliśmy w tym miejscu. Wyrok TSUE z 14 grudnia 2023 r. wyjaśnia i upraszcza postępowanie sądowe oraz sposób rozliczenia po prawomocnym zakończeniu postępowania. Bankom nie opłaca się już podnosić zarzutu zatrzymania celem pozbawienia konsumenta odsetek ustawowych za opóźnienie, tym bardziej że przysługuje im dalej idący zarzut – w postaci zarzutu potrącenia. Kolejno, bieg terminu przedawnienia dla stron sporu frankowego winien rozpoczynać się w tym samym momencie. Dotychczasowa asymetria w tym względzie – zdaniem TSUE – jest niedopuszczalna. Nie może być tak, że bieg terminu przedawnienia dla banku rozpoczyna się później niż dla konsumenta.

CO PODKREŚLIŁ TSUE W WYROKU Z 14 GRUDNIA 2023?

TSUE w wyroku z dnia 14 grudnia 2023 r. skupił się na roszczeniach restytucyjnych i terminach przedawnienia i orzekł, że:

• Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że: stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą w następstwie uznania za nieważną umowy kredytu hipotecznego zawartej przez przedsiębiorcę z konsumentem z uwagi na zawarte w tej umowie nieuczciwe warunki termin przedawnienia roszczeń tego przedsiębiorcy wynikających z nieważności rzeczonej umowy rozpoczyna bieg dopiero od dnia, w którym staje się ona trwale bezskuteczna, podczas gdy termin przedawnienia roszczeń tego konsumenta wynikających z nieważności tej umowy rozpoczyna bieg w chwili, w której dowiedział się on lub powinien dowiedzieć się o nieuczciwym charakterze warunku powodującego tę nieważność.
• Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że: nie stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą na przedsiębiorcy, który zawarł umowę kredytu hipotecznego z konsumentem, nie spoczywa obowiązek sprawdzenia, czy konsument ten ma wiedzę o skutkach usunięcia nieuczciwych warunków zawartych w tej umowie lub o niemożności zachowania mocy wiążącej owej umowy w przypadku usunięcia tych warunków.
• Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że: stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą, w sytuacji gdy umowa kredytu hipotecznego zawarta przez przedsiębiorcę z konsumentem nie może już pozostać wiążąca po usunięciu nieuczciwych warunków zawartych w tej umowie, przedsiębiorca ten może powołać się na prawo zatrzymania umożliwiające mu uzależnienie zwrotu świadczeń otrzymanych od tego konsumenta od przedstawienia przez niego oferty zwrotu świadczeń, które sam otrzymał od tego przedsiębiorcy, lub gwarancji zwrotu tych ostatnich świadczeń, jeżeli wykonanie przez tego samego przedsiębiorcę tego prawa zatrzymania powoduje utratę przez rzeczonego konsumenta prawa do uzyskania odsetek za opóźnienie od momentu upływu terminu nałożonego na danego przedsiębiorcę do wykonania zobowiązania umownego po tym, jak przedsiębiorca ten otrzyma wezwanie do zwrotu świadczeń zapłaconych jemu w wykonaniu tej umowy.

PODSUMOWANIE WYROKU TSUE Z 14 GRUDNIA 2023

Jak wynika z wyroku TSUE z dnia 14 grudnia 2023 r.:

• Termin przedawnienia roszczeń banku nie może rozpoczynać się dopiero w momencie, w którym umowa kredytowa staje się trwale bezskuteczna, gdy tymczasem przedawnienie dla konsumenta rozpoczynało bieg od chwili, w której dowiedział się on o nieuczciwych warunkach umownych, taka asymetria jest niedopuszczalna,
• TSUE ograniczył prawo banków do korzystania z prawa zatrzymania,
• odsetki ustawowe za opóźnienie winny być liczone od dnia wskazanego w wezwaniu do zapłaty (a zatem tak jak wnoszą w pozwach pełnomocnicy frankowiczów, przeciwnie do pełnomocników banków),
• bankom nie opłaca się już pozostawać bezczynnym lub przedłużać postępowań sądowych.

Wyrok TSUE z dnia 14 grudnia 2023 r. powinien mieć wpływ na uproszczenie i przyśpieszenie procesów sądowych oraz rozliczenie sprawy po prawomocnym zakończeniu postępowania.

W tym miejscu przypominamy poprzedni, również korzystny wyrok TSUE.