Testament ustny należy do kategorii testamentów szczególnych. Można go sporządzić tylko w ściśle określonych przypadkach:
gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.

Jakie sytuacje możemy zaliczyć do szczególnych okoliczności?

• powódź
• epidemia
• objęcie spadkodawcy kwarantanną z uwagi na chorobę zakaźną.

Kiedy mamy do czynienia z obawą rychłej śmierci?

W świetle koncepcji obiektywnej z obawą rychłej śmierci mamy do czynienia wówczas, gdy w odniesieniu do naszego doświadczenia życiowego możemy przewidzieć, że spadkodawca niebawem umrze, lub nasze przypuszczenie opieramy na wiedzy lekarskiej,
z kolei w świetle koncepcji subiektywnej wystarczające jest subiektywne przekonanie testatora o tym, iż nieuchronnie zbliża się jego śmierć,
dominująca jest jednak koncepcja mieszana, polegająca na tym, że oceniając obawę rychłej śmierci mieszamy koncepcję obiektywną z subiektywnym przekonaniem spadkodawcy.

 

 

UWAGA! Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego sam lęk przed śmiercią nie wystarczy do umożliwienia nam sporządzenia ważnego testamentu ustnego. Oprócz lęku, spadkodawcy musi towarzyszyć świadomość, że śmierć może rychło nastąpić. Czyli, lęk powinien wynikać ze zdarzeń występujących w życiu spadkodawcy, których następstwem może być śmierć.

 

Również sam zaawansowany wiek nie jest samodzielną przesłanką umożliwiającą nam sporządzenie ważnego testamentu ustnego.

Jak powinna przebiegać procedura sporządzenia ważnego testamentu ustnego?

Spadkodawca powinien ustnie oświadczyć swoją ostatnią wolę w jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Taki testament może zostać sporządzony także przez osoby głuche, nieme i głuchonieme, jeżeli tylko wyrażenie woli będzie dla świadków zrozumiałe.

Świadkiem może być osoba specjalnie do tego powołana przez spadkobiercę lub też może to być osoba, która przypadkowo znajdzie się w otoczeniu spadkodawcy, np. jest u niego w domu i jest obecna przy wypowiadaniu przez spadkodawcę jego ostatniej woli.

Kto nie może być świadkiem testamentu ustnego?

• kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych,
• niewidomy, głuchy lub niemy,
• kto nie może czytać i pisać,
• kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament,
• skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania,
• osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być też świadkami małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.